सूर्यको पूजा आराधना गरी मनाईने लोक आस्थाको पर्व छठको अन्तिम दिन आज उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिएर समापन गरिँदै छ । बर्तालुहरुले हिजो साँझ छठघाटमा पुगेर अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिएका थिए ।
साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिएर ब्रतालु रातभर जाग्राम बसी आज बिहानै उदाँउदो सूर्यलाई अर्घ्य दिन छठ पूजा स्थलमा पुगिसकेका छन् । बिहानैदेखि विभिन्न स्थानमा बनाईएको छठ पूजा स्थलमा प्रसाद सहितको दउरी लिएर पुगेका ब्रतालुहरु उदाउँदो सूर्यको पर्खाईमा छन् । आज बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिएपछि यस वर्षको छठ पर्व विधिपूर्वक समापन हुने गर्छ । कात्तिक शुक्ल चतुर्थी देखि सप्तमी सम्म छठ पर्व मनाउने गरिन्छ ।
यो पर्वको मुख्य दिन कात्तिक शुक्ल षष्ठीका दिन कठोर निराहार व्रत गरी बेलुकी अस्ताउँदो सूर्यलाई पूजा आराधना गरी अर्घ्य दिने विधि रहेको छ । छठको व्रत विधिपूर्वक सम्पन्न गर्नाले परिवारको सुख, कल्याण र समृद्धि हुने विश्वास रहेको हो । छठमा बाँसका सामग्री, उखु, केरा, सुन्तला, स्याउ लगायतको बढी प्रयोग गरिन्छ । पछिल्लो समय यो पर्व पहाडमा पनि धुमधामका साथ मनाउन थालिएको छ । तराई÷मधेसका समुदायको भनेर मानिने छठ पर्व पहाडी समुदायले पनि मनाउन थालेसँगै सह–संस्कृतिको हिस्सा बन्दै गइरहेको हो ।
सूर्यदेवको आराधना, उपासना र पूजाको यो पर्व अस्ती मङ्गलबारदेखि सुरु भएको हो । ऐतिहासिक पौराणिक ग्रन्थ महा भारतमा उल्लेख भए अनुसार द्रोपदी सहित पाँच पाण्डव अज्ञातवासमा रहँदा उक्त गुप्तवास सफलहोस् भनी सूर्यदेवलाई आराधना गरिएको उल्लेख छ । त्यस समयमा पाण्डव विराट राजाको दरबारमा बास बसेको उल्लेख छ । लोक कथनबमोजिम सोही समयदेखि छठ मनाउने परम्पराको थालनी भएको हो ।
सूर्य पुराण अनुसार सर्वप्रथम अत्रिमुनिकी पत्नी अनुसूयाले छठ व्रत गरेको र फलस्वरूप उनले अटल सौभाग्य र पतिप्रेम प्राप्त भएको उल्लेख छ । त्यही बेलादेखि ‘छठ पर्व’ मनाउने परम्पराको सुरुआत भएको हो । २०४६ सालदेखि नै सरकारले यो पर्वका अवसरमा देशभर सार्वजनिक बिदा दिने गरेको छ । संघीय सरकारले एक दिन मात्रै बिदा दिने गरेको भन्दै चारदिन मनाईने छठमा दुईदिन विदाको माग पनि गरेका छन् ।
यसैबीच छठका लागि तराई, मधेश र काठमाण्डौ उपत्यकाका नदी, तलाउ र जलाशय झकिझकाउ भएका छन् । तराई मधेसका विभिन्न ताल, तलैया, पोखरी, नदि तलाउहरुको किनारमा दुलही झैं सिंगारिएको छ ।
